Seydişehir Teknik Tarım

SERA MALZEMELERİ VE SERALAR HAKKINDA DETAYLI BİLGİ

Seralarda kullanılan yapı malzemeleri, ve yapı elemanlarının planlanmasında ve seçiminde bölgenin iklim durumu, serada yetiştirilmek istenen bitki türü, seracılık işletmesinin büyüklüğü ve işletme tipi dikkate alınır.

SERANIN YAPIM MALZEMESİ SEÇİLİRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Sera yapı malzemesi ucuz, sağlam ve hafif olmalı.
Seri üretime uygun olmalı,
Enerji tasarrufunu sağlamalı,
Kuruluş ve tamiri kolay olmalı,
Hava koşullarından etkilenmemeli,
Sera içinde yeterli iklim ayarlaması yapılabilmelidir.

SERANIN TEMELİ

Temel kolonlarla kendi üzerine gelen seranın tüm yükünü taşıyabilmelidir.
Cam seralarda temel duvarı yapmak için, 70 cm genişlikte ve 80-100 cm derinlikte sera çevresi boyunca temel çukuru kazılır. Eğer zeminin emniyeti yeterli değilse alt kısmına 20 cm yükseklikte betonarme sömel yapılır.
Bu sömel yerine tesviye betonu da yeterli olabilir. Sömelin üzerine temel çukuru iki taraftan 10 cm örme payı olarak boş bırakılır ve 50 cm kalınlığında taş duvar çimento takviyeli kireç harcıyla zemini en az 10 cm geçecek şekilde örülür.
Plastik seralarda her dikmenin altına 20x30x40 cm boyutlarında veya 20-30 cm çapında 30-40 cm derinliğinde silindirik beton dökmek yeterli olur. Ayaklar üzerine dikmelerin (kolonların) bağlanacağı şekilde vidalanacak veya kaynaklanacak gibi lama demirleri yerleştirilmelidir.
Plastik örtülü ahşap seraların temel duvarları fazla yük taşımadıkları için, tuğla, beton birket, beton veya taş ile yapılabilir.
Temel duvarların genişliği, beton sömeller ve briket duvar için en az 35 cm, tuğla duvar için 23-35 cm taş duvar 50 cm olmalıdır.
Taban suyu yüksek olduğu yerlerde toprak seviyesinin biraz üstüne çıkılmalıdır.
Sera içinde masalar ve tezgahlar bulunuyorsa toprak üstü duvarlarının yüksekliği 10-15 cm daha yüksek olabilir.
Seraların çevresinde yağışlarla oluşabilecek arazi yüzey ve durgun yüksek taban suyunun drenajını sağlamak amacıyla, sera temel duvarları çevresinde bir drenaj sisteminin yapılması gerekir.

İSKELET MALZEMELERİ VE ELEMANLARI

1. İskelet malzemeleri
Seraları iskeletinde ahşap ve metal malzemeler kullanılır.

1.1. Ahşap yapı malzemeleri
Ağaç malzemesinin hafif ve dayanıklı olması, kolay işlemesi, çivilenmesi ve vidalanması gibi iyi özellikleri vardır. Ayrıca hem çekmeye, hem de basınca çalışması gibi üstünlüğü vardır. Ama ağaç malzeme kısa zamanda deforme olur.

1.2. Metal Malzemeler
Seralarda kullanılan değişik metaller mevcuttur Bunlardan en fazla kullanılanları , I profiller , T-Profiller, L-Profiller , Kutu Profiller,Boru Profiller, ve Çelik Levhalardır: Çelik profilleri birçok üstünlüğü yanında, paslanması en önemli sakıncasıdır. Bunun önlenmesi ya boyamayla ya da galvanize edilmesi gerekir.

2. İskelet Elemanları
İskeleti oluşturan elemanların şu özellikleri olması gerekir.
İskelet elemanları sağlam, ucuz ve hafif olmalı,
Kolay kurulabilmeli,
Gölgelemesi az olmalı yani sera içine giren ışığın miktarını azaltmamalı,
Hava geçirgenliği yani ısı kaybı az olmalıdır.
Bir seranın iskeletinde kolonlar (dikmeler) ve çatıyı oluşturan çeşitli elemanlar bulunursa da , çatı elemanları ayrı bir başlık altında incelenecektir.

3.Çatı Elemanları
Sera çatısı, çatıyı oluşturan elemanların kendi ağırlıklarını, çatıyı örtü malzemesini, çatı örtüsüne etkili olan kar ve rüzgar yükünü, tamir ve bakım için çatıya çıkan işçilerin ağırlığını ve çatıya asılan çeşitli bitki ekiliş yerlerini taşıyabilecek durumda olmalıdır.

3.1. Çatı İskeleti Elemanları
Bir seranın çatı iskeletini, mertekler, aşıklar, çatı kirişleri ve su olukları oluşturur.

3.2. Çatı Örtü Malzemesi
Serayı yağmur, kar ve rüzgar gibi dış etkenlerden koruyarak sera içinden ısı kaybını azaltan ve ışığı olanaklar ölçüsünde sera içine fazla geçiren saydam bir malzemeyle sera çatısı kaplanır. Sera kaplama malzemesi cam veya plastiktir. Seranın yan duvarına da bu malzeme ile kaplanır.

SERA ÖRTÜ MALZEMESİNDE ARANAN ÖZELLİKLER

Örtü, güneş ışığını en iyi şekilde geçirmeli, yansıtma, emme ve iletme gibi olaylarla ışık kaybına neden olmamalıdır.
Örtü altındaki ısıyı en üst seviyede tutmalı,
Örtü maliyeti yüksek olmamalıdır.
Örtü malzemesi fazla ağır olmamalıdır.
Monte edilmesi kolay olmalıdır.
Kolay deforme olmamalı, uzun ömürlü olmalıdır.
Işık geçirgenliğini kolay kaybetmemeli, kirlendiğinde kolay temizlenmelidir.
Örtünün iç yüzeyinde rutubet oluşturmamalıdır.
Kolay taşınabilmelidir.
Herhangi bir nedenle bozulma ortaya çıktığında kolay değiştirilebilmelidir.
Seralarda ısı yalıtımı arttırmak için plastik ve cam örtüler birlikte kullanılabilir. Bu şekilde ısı yalıtımı ile sera içinde %40 a varan enerji tasarrufu olmaktadır. Çift malzeme kullanma ile seraya giren ışık miktarı tek cama göre çift camda %10 ikinci kat olarak plastik kullanılmasında yoğunlaşma suyu ile birlikte bu oran %20 değerinde azalmaktadır.

3.2.1. Cam
Cam örtü malzemesinin avantajları
Uzun süre kullanılabilirler.
Işık geçirgenliği yüksektir.
Kolay temizlenir ve bakım masrafı yoktur.
Cam seralarda verim, plastik örtülü seralara göre daha yüksektir.
Mor ötesi (Ültraviyole) ışıklarından etkilenmez.
Kolay kirlenmedikleri için ışık geçirgenlikleri azalmaz.
Camlarda buğulanma ve nemlenme olmadığından, bitkilerin üzerine su damlaları gelerek bitkilerin hastalanması önlenir.
Cam örtü malzemesinin kaplanması: Örtü malzemeleri ısı ve nemin sera içinden sızmasını engelleyici şekilde kaplanmalıdır. camın genleşmesi göz önüne alınmalıdır.
Montajda cam macunu kullanılmalıdır. cam kaplama bindirme veya uç uca ekleme yöntemiyle yapılır. Bindirmede camların uçları birbiri üzerine 3-4 cm. bindirilerek arasında boşluk bırakılmadan veya uç uca eklenerek yapılmalı, eklenerek kaplama yapılacaksa, ek yerlerin arası macunlanmalıdır.

3.2.2. Plastik
Plastik örtünün avantajları
Plastikler vurma ve çarpmalara karşı duyarlı değildir.
Paslanmazlar
Ucuzdurlar
İşletme özelliği iyidir.
Kolay temizlenir ve saklanabilirler.
Kimyasal maddelere , özellikle asitlere karşı dayanıklıdır.
Güneş ışığını iyi geçirirler.
Renklendirme özellikleri iyidir.
Biyolojik zararlardan etkilenmezler.

3.2.3 Seralarda Kullanılan Plastik Levhalar
Seralarda Kullanılan plastik levhalar polyester, PVC, Plexicam olarak sınıflandırılırlar:

a) Cam lifleri kuvvetlendirilmiş Polyester Levhalar
Polyester Levhaların özellikleri:
Dalgalı olarak üretilirler.
Dayanıklı ve tamiri kolaydır.
Hafiftirler.
Üst yüzeylerinin kirlenmemesi ve ışıktan etkilenmemesi için bazı kimyasal maddelerle işlenmiştir.
İşlenmeyenler 5-8 yıl, işlenenler ise 10 yıl dayanırlar.
Morötesi ışıkları emerler.

b) PVC Levhalar

PVC Levhaların özellikleri:
Bu levhalar piyasada mat ve şeffaf olarak bulunur.
Işık geçirgenliği %85 dolayındadır.
Çivi ile çakılabilirler vidalanabilir ve yapıştırılabilir.
Zamanla ışık geçirgenliği azalır.
Mat olanlar zamanla beyazımsı bir renge dönüşür ve ışık geçirgenliği %30 oranında kaybeder.
Doluya karşı dayanıklı değildirler ve kolayca parçalanabilir.
Kolayca yanabilirler.


c) Plexicam :
Plexicam Levhaların özellikleri:
Boşluklu ve çift katlı olarak üretilmektedirler.
Özel alüminyum ya da çelik malzeme üzerine monte edilirler.
Isı ve nemle genleşmeye uğrayabilirler.
Işık geçirgenliği cama oranla biraz azdır.
Zamanla ışık geçirgenliğinde bir azalma olmaz.
Morötesi ışıkları geçirmezler.
Kolay yanarlar,
Doluya karşı dayanıklıdır,
İşlenmesi, delinmesi, kesilmesi biçilmesi ve yapıştırılması kolaydır.

Plastik örtünün kaplanması: Plastikle seranın kaplanmasında, plastik örtü seranın uzun ve dar ekseni boyunca serilebilir. Plastik örtü pürüzsüz yüzeyli iskelet üzerine çakılmadan önce gerginleştirilip birbiri üstüne bindirilerek ve ince ahşap çıtalarla çivilenerek tutturulur.Çivileme yerine bazı sert plastik, alüminyum veya çelikten yapılan kıskaç ya da mandal kullanılabilir.

4. OLUKLAR VE DAMLALIKLAR

Sera içinde yoğunlaşan örtü malzemesinden sızarak akan damlaları toplamak için çatı yan duvarın birleştiği yere küçük oluklar yapılabilir.

5. RÜZGARLIKLAR

Rüzgarlıklar, rüzgar etkisini önlemek için çatı ve yan duvarlardaki kolonlar arasında çapraz çatı elemanları kullanılarak yapılır.

6. KAPILAR

Kapılar serada yapılacak işler için giriş ve çıkışı sağlar. Kapılar doğal olarak ışığı geçiren sera içinde engel olan şeffaf örtü malzemesiyle kaplanır. Kapılarda genişlik ve yükseklik ihtiyaca göre minimum olmalıdır. Kapılar büyük yapılırsa açılıp kapanma esnasında serada ısı kaybı artar.
Küçük seralarda kapı genişliği 70 - 90 cm den daha dar olmalıdır.
Büyük seralarda rahat çalışmak için kapı genişliği 180 - 200 cm olmalı
Sera boyunun 30 m den fazla ise havalandırma iş akışının kolaylığı vb. için birden fazla kapı kullanılabilir.
Kapılar sera içinden dışarıya doğru açılmalıdır.

7. PENCERELER

Pencereler, CO2, O2 ısı ve nem kontrolü için havalandırma yapılması için sisteme yerleştirilirler.
Pencereler kapalı durumda dışardan içeriye ışık, içerden de dışarıya ısı geçirmemelidir. Bunun için pencereler şeffaf örtü malzemesi ile kaplanmalıdır.
Doğal havalandırmanın yeterli miktarda olabilmesi için önerilen çatı pencerelerinin toplam alanın sera taban alanının %16-20 arasında olmalı ve bu açıklıklar çevre koşullarına uygun olarak ayarlanabilmelidir. Soğuk bölgelerdeki seralarda çatı pencere alanı daha küçük tutulmalıdır.
Sera pencereleri düzenlenirken havalandırma etkinliğinin maksimum olması Pencerelere ulaşımın kolay olması ve sera faydalı alanının maksimum tutulmasına dikkat edilir.

SERALARIN ISITILMASI

Sera ısıtmasında, en önemlisi ısının sera içinde dengeli olarak dağılmasıdır.
Sera ısıtma sisteminin özellikleri ;
Sistem, dış hava sıcaklığına bağlı olmadan sera içi sıcaklığını istenilen sınırlar içinde tutabilmeli,
Isı sera içinde dengeli olarak dağılmalı,
Sık arızalanmamalı,
Kolay yakıt sağlanabilmeli,
Verimli çalıştırılabilmeli,
Maliyet ve yakıt masrafları az olmalıdır.
Seraların örtü malzemesi olan cam ve plastiğin ısı geçirme özelliğinin yüksek olması nedeniyle seralar çabuk ısınır ve çabuk soğurlar, Serada bitkinin iyi bir şekilde gelişebilmesi için seranın sıcaklığı düştüğü zaman sera içine ısı verilmesi gerekmektedir.
Seraya verilecek ısının miktarı ;
Sera dışındaki hava sıcaklığına,
Sera içinde istenilen sıcaklık derecesine,
Seranın dış yüzeylerinin toplam alanına,
Sera örtü malzemesinin tipine ve kat sayısına,
Seranın yapı kalitesine bağlı olarak değişir.
Seraların bulunduğu yerde çevre sıcaklığının en düşük olduğu zamanlarda, sera içinin istenilen sıcaklık derecesinde (15-25 C) tutulabilmesi için seranın ısıtılması gerekir. Bu şekilde ısıtma fazla pahalı olacağından sera içi sıcaklığı bir süre 7-10 C' de tutulabilir. Bu sıcaklık derecelerinde bitkilerin gelişme hızı yavaşlasa bile, bitki yetiştiriciliği yönünden sakıncalı sayılmayabilir.

Seralarda Kullanılan Isıtma Yöntemleri:
Sobalarla ısıtma,
Kaloriferli ısıtma,
Sıcak havayla ısıtma: Isıtılmış havanın belli aralıklarla küçük delikleri bulunan ince polietilenden yapılmış boru kanallara, bir basınç altında sürekli olarak gönderilmesi ilkesine dayanır.
Doğal enerji kaynaklarından yararlanarak ısıtma,
Elektrik enerjisiyle ısıtma,
Atık enerjiden yararlanarak ısıtma.

SERALARIN SOĞUTULMASI

Havalandırma
Sera Havalandırmasının Nedenleri:
Oksijen ve karbondioksit dengelemesi
Sera içi sıcaklığının dengelenmesi,
Güneşlenmeyle ortaya çıkan yüksek ısının sera dışına atılması,
Nemin dengelenmesi,
Havalandırma sisteminin özellikleri ;
Havalandırma sistemi bitkiler üzerine bir hava hareketi oluşturabilmeli ve bu hareket bitki üstü boşlukta olmalı,
Seraya giren taze hava doğrudan bitkileri çarpmamalı,
Havalandırma elemanı sağlam olmalı ve iyice kapanabilmeli, (böylece hava değişimi ile ısı kaybı az olur.)
Havalandırma sistemi dış etkilerle açılıp kapanmamalı,
Havalandırma açıklıkları yeterince büyük olmalı,
Havalandırma düzeni işletmede teknik sorunlar yaratmayacak, az bir kuvvetle açılıp kapanabilecek durumda olmalıdır.

SERALARIN BOYUTLANDIRILMASI

Seraların genişliği
Seraların genişliği, bitki sıraları arasındaki uzaklığa ve bitki sırasının boyuna sera çatı şekline,yetiştirilecek bitki türüne ve miktarına, serada çalışabilecek işçi sayısına ve sera kurulacak alanın büyüklüğüne göre değişir.
Bu etkenler düşünüldüğünde, bir bireysel seranın taban alanı en çok 400-500 m2 ; genişliği ise 9 - 12 m arasında olmalıdır. Sera genişliğinin 3 ve 3 ün katları olacak şekilde ayarlanırsa, sera iç planlaması kolay olur. Çatı genişliğinin ise cam örtülü seralarda 9-12 m, plastik örtülerde ise 6-9 m arasında olması tavsiye edilir.
Seraların Uzunluğu
Sera boylarının fazla uzun olması, ısının sera içerisinde homojen olarak dağılımını engellemektedir. Buna karşılık çok kısa seralarda ise hareket ve çalışma zorluğu vardır. Bu nedenlerle sera uzunluğunun 40 -50 m dolayında olması gerekir.
Seraların Yüksekliği
Sera yüksekliğini; yetiştirilecek bitki boyu, türü ve miktarına, Sera içinde işçiliğin rahatça yapılabilme yüksekliğine, civar iklim şartlarına, bağlı olarak değişir. Ortalama Sera yüksekliği 180-190 cm civarında olmalıdır. Eğer Serada makine kullanımı düşünüyorsa, sera yüksekliğini daha yüksek tutulabilir. İç mekan süs bitkileri ve diğer süs bitkilerinin yetiştirildiği seralar en az 2,5 metre olmalıdır.Her tür teknik destek için bizi arayabilirsiniz.SEYDİŞEHİR TEKNİK TARIM